La Moda de Paris - Kristòf – Jaargang XXV-1, 2024

Eerder gepubliceerd in sociaalcultureel tijdschrift Kristòf - Jaargang XXV-1, 2024

Door Juliëtte Buddingh'

La Moda de Paris

Op een warme stoffige dag slenterde ik als achtjarige met mijn achtjarige klasgenootjes een warme stoffige stoffenwinkel in. Achter de u-vormige balie stonden houten rekken vol rollen stof, daarboven een balustrade en op de verdieping nog meer rekken met nog meer rollen stof. Niet bepaald een spannende bestemming voor de gemiddelde achtjarige en ik weet ook niet zo goed wat de leerkracht bezielde om ons daar mee naar toe te nemen.

Wij waren met school op excursie naar de stad. De hele stad? Alleen Otrobanda? Alleen dat specifieke steegje, de Consciëntiesteeg? Geen idee. Ik weet niet meer waar wij hebben gelopen en welk leerdoel hiermee gediend werd. Wat ik nog wel weet is, de uitleg over de winkel waar wij in stonden en waarom die ‘La Moda de Paris’ heette. Het was een verwijzing naar de elegante, Europese stoffen en modellen die men daar in de voorgaande decennia kon krijgen, waarvoor kooplieden vanuit de regio speciaal naar Curaçao kwamen. Een modebewust kind was ik zeker niet, maar zelfs ik begreep, toen ik om mij heen keek, dat die tijd allang voorbij was. Het verval aan de Hanch’i Bientu was ingezet. Maar ik had een rijke fantasie, dus eenmaal buiten zag ik een dynamische winkelstraat voor me, dames met parasolletjes die een praatje met elkaar maakte, wat honden die met een gevonden kippenbotje wegrende, spelende kinderen, een schoenmaker die op de stoep een paar spijkers in een zool sloeg. Op twee prachtige gevels, strak in de verf, blonken in sierlijke reliëfletters de woorden – “La Moda de Paris”.  En ergens kwam muziek vandaan.

Nadat El Diamante sloot lag het steegje er verlaten bij (foto: Alamy J.Wijnands)

Begin jaren ‘90 sloot de stoffenwinkel. De kleermakerij ernaast en de hoedendozenmaker ertegenover waren toen al een tijdje weg. Ook de schoenmaker op de benedenverdieping van het pand van de familie De Lannoy op de Consciëntiesteeg 65-67 was al verdwenen toen de FKP het in de jaren ‘90 kocht en de bewoner op de bovenverdieping in afwachting van restauratie naar de Zaantjessteeg werd verhuisd. Vervolgens lijkt het erop dat dit deel van de Consciëntiesteeg dertig jaar lang vergeten is. Ramen en deuren werden met betonblokken dicht gemetseld. Op de bovenverdieping waar de gezusters de Windt woonden, werden de bovenraampjes met elegant geëtst glas niet meer gezeemd en in de goten ontstond een rijk ecosysteem. Er viel een stilte. Op een dag kwamen er werklieden langs om de gevels te stutten en werd de steeg voor voetgangers afgesloten. La Moda de Paris en het woonhuis van de familie De Windt ertegenover, werden tegen elkaar aan gestut. Twee oudjes, leunend op elkaar, die meer uit gewoonte overeind bleven staan, dan op basis van enige structurele integriteit.

En toen werd het weer jaren stil. Er stortte een dak in en die nam de vloer eronder mee. Een hoek van het woonhuis sneuvelde en bood de automobilist op weg naar de brug een inkijkje in het nog deels gemeubileerde kamertje erachter. Het ging het regenen. Heel hard regenen. Met een donderend geraas kwam in de nacht van 12 november 2020 een stuk van de gevel van het woonhuis aan de Consciëntiesteeg 61 naar beneden. Een paar nachten later was de gevel van de stoffenwinkel uit mijn jeugd er ook niet meer, de letters op de gevel verdwenen in het puin.

In 2021 hield de gevel het niet meer (foto: O.Martha)

Soms moeten dingen slechter worden voordat ze beter kunnen worden. Dat lijkt voor de pandjes aan de Consciëntiesteeg zeker het geval te zijn. De steeg staat ook wel bekend als Hanch’i Bientu – oftewel “windsteeg”. Deze verwijzing zal onder andere te maken hebben met het feit dat, voordat de oprit van de brug de steeg doorkruiste, er een stevige havenwind ongehinderd doorheen woei en de achterliggende steegjes van frisse lucht voorzag. Op mijn schoolreisje kwam er ook een andere verklaring voorbij, namelijk dat dit een verwijzing zou zijn naar de familie De Windt, die daar een aantal panden bezat.

Hoog bezoek bij El Diamante (Amigoe 10 nov 1992)

Het woonhuis is volgens het jaartal op de dat op de gevel zat in 1849 gebouwd. Toen Isaac Josef de Windt het in de tweede helft van de 1896 kocht ging hij er wonen met zijn zuster Maria en zijn gezin. De aanbouw aan de achterkant heeft zijn zoon Lorenzo later laten bouwen. Hij kocht ook de kleine woning op de Consciëntiesteeg 63, om te voorkomen dat iemand anders het zou kopen en er een verdieping op zou zetten, waardoor de frisse passaatwind zijn huis niet meer kon koelen. Op de begane grond runde hij een levensmiddelenzaak, wat later door zijn dochters Tante Fien, Tante Shon en Tante Bea tot ver in de 20e eeuw is voortgezet. De lekkerste ‘Ham di Pasku’ kon daar het hele jaar door worden gekocht. De verse levensmiddelen kwamen van Hofi Gosie, wat ook van de familie was. Tante Jojo woonde ook bij de dames. Er werd gefluisterd dat zij een onechte zus van de drie was. Hun broers, Eusebio en Ezikito, runden tot hun dood de stoffenwinkel en kleermakerij. Uiteindelijk verhuurde de familie de ruimte aan David Mandelbaum, die er de stoffenzaak El Diamante in vestigde. El Diamante gebruikte ook de benedenverdieping van het woonhuis als opslag.

In eerste instantie zat de kleermaker op de galerij van La Moda de Paris aan de Consciëntiesteeg 68, maar later werd ook het huis ernaast aangekocht en werd de kleermakerij daarin gevestigd. In die tijd werden er ook veel hoeden vanuit Curaçao geëxporteerd. Die moesten uiteraard in vorm blijven, dus de dozen waarin zij werden verscheept werden ook op dit adres geproduceerd.

Nadat de oude Isaac er allang niet meer was, zijn zoon Lou evenmin en de winkel in de jaren ’60 sloot, bleef het woonhuis in handen van kleinzoon Julio de Windt. Hij was orthopeed en had acht kinderen, waarvan een aantal orthopeed of orthopedisch instrumentmaker geworden zijn. Geen van allen hadden veel interesse in het voortzetten van de winkel en de benedenverdieping werd enige jaren verhuurd aan verschillende bedrijven, waaronder een aantal kappers, terwijl de bovenverdieping leeg kwam te staan.

Naast het woonhuis, op nummer 65-67, bevond zich ook een pand met dubbele functie. Op de benedenverdieping zat een schoenmaker. In de voorgevel bevonden zich drie houten deuren, twee richting de winkelruimte en een die uitkwam op een steile houten trap naar de verdieping. Hier woonde vanaf de jaren zeventig een dame met haar dochters, Mariana en Arelis. Zij huurde de woning van de familie De Lannoy, die ook niet onbekend was in Otrobanda. De stamvader van de familie, Roberto de Lannoy, richtte in 1896 Botica Central op. Zijn zoon was de bekende verzetsheld Luis de Lannoy, die samen met Boy Ecury in de Tweede Wereldoorlog in Nederland in het studentenverzet zat. Na de oorlog kwam hij terug en heeft de apotheek van zijn vader overgenomen. In de jaren ’90 verkocht de familie de Lannoy het pand aan de Fundashon Kas Popular. Het dak was toen al zo lek als een mandje en het was dus zaak dat de huurder snel een ander onderkomen kreeg.

Op Conscientiesteeg 63 kan je nog wel in bad (foto: J.Buddingh')

En zo lag in rampjaar 2020 de Consciëntiesteeg erbij. De gevel van La Moda de Paris, nr. 68, en het woonhuis, nr. 61, lagen samen in een plas modder. De steeg, die al jaren daarvoor voor voetgangers was afgesloten, was nu echt niet meer begaanbaar. Het kleine pandje op nr. 63, weg. Alleen een openlucht badkamer herinnert er nog aan. Het dak en de tussenvloer van nr. 65 – 67, weg. Herstel? Onrendabel.

De erven de Windt konden er niet meer om heen. De panden zouden voor altijd verloren gaan, als er niet urgent werd ingegrepen. De gesprekken met Stichting Monumentenzorg Curaçao werden opgestart.

Inmiddels is de restauratie flink onderweg (foto: J. Buddingh')

Mijn fantasie is nog even rijk als toen ik acht was. Als ik nu door de Hanch’i Bientu loop hoor ik ook muziek. Het komt uit de opengeslagen deuren van La Moda de Paris, waar nu een knus barretje in zit, de flessen rum hebben een plaats gekregen op de schappen waar ooit rollen stof hingen. Er staat een groep kinderen voor de deur, met hun juf. Ze hebben net van de barman een glaasje awa lamunchi gekregen. De juf vertelt over de hoedenexport van vroeger. Op de benedenverdieping van nr. 65 zit namelijk een designer winkeltje, waar een lokale fashionista zelfontworpen hoeden verkoopt. Uit de voordeur van nr. 61 stapt een jong gezin, peuter op de fiets, baby in de wandelwagen. Ze gaan wandelen door de steegjes van het Rifgebied. Ze lopen langs de panden die staan te glimmen in de zon, als een groep kwebbeltantes op hun zondags best. Ze hebben nog zo veel te vertellen.

Stichting Monumentenzorg Curaçao heeft in 2021 de panden aan de Consciëntiesteeg 61 – 63, 65 – 67 en 68 opgekocht met als doel deze te restaureren. De stabilisatie van # 61 – 63 en #68 werd in 2021 afgerond. In augustus 2023 werd de restauratie van het woonhuis gestart. Lettend op de historische context en de woonfunctie die het Stegengebied tot vandaag de dag nog heeft, zullen er mogelijk aan de buitenkant van het project commerciële functies in komen, terwijl op de verdiepingen en verder de wijk in de nadruk zal liggen op verblijfsruimtes. De Hanch’i Bientu zal een verwelkomende toegangspoort zijn voor een ieder die de knusse steegjes van Otrobanda wil ontdekken.